راهنمای خرید پیچ گوشتی

بعضی از کارها برای ابزار برقی،ابزار بادی و … مناسب نیستند. گاهی اوقات هیچ چیز جای توازن و دقّت یک پیچ گوشتی ساده در دستان یک فرد ماهر و کار بلد را نمی گیرد.

اگر وسیله ای باشد که بتوان در جعبه ابزار هر کسی پیدا کرد، از تازه کارها و کسانی که کارهایشان را خودشان انجام می دهند تا حرفه ای هایی که شغل شان با ابزار آلات سر و کار دارد، آن ابزار پیچ گوشتی است. پیچ گوشتی ابزاری است که با پیچاندن یک پیچ آن را درون قطعه ی کار فرو می کند. به همان اندازه که کاربرد های زیادی برای پیچ گوشتی وجود دارد، انواع مختلفی از پیچ گوشتی هم موجود است؛ از پیچ‌گوشتی هایی برای استفاده ی عمومیِ خانگی تا پیچ گوشتی هایی برای استفاده در مدارهای الکتریکیِ در حال کار. حتّی یک نوع پیچ گوشتی برای صرفه جویی در مصرف انرژی وجود دارد(پیچ‌گوشتی جغجغه ای)؛  که به شما امکان می دهد بدون بلند کردن نوک پیچ‌گوشتی از روی پیچ آن را ببندید.

پیچ‌گوشتی ها را می توان به صورت تکی خریداری کرد؛ امّا در انواع بسیار مختلفی از مجموعه ها که برای کاربرد های مختلفی ساخته و طرّاحی شده اند هم موجود هستند.

اجزاء اصلیِ پیچ گوشتی

پیچ گوشتی از سه بخش تشکیل شده است؛ دسته، میله و نوک. مهم است که پیچ گوشتی ای بخرید که اجزای متناسب با نیازهایتان داشته باشد.

دسته پیچ گوشتی

دسته های پیچ‌گوشتی ها در طرّاحی ها، اندازه ها و رنگ های مختلف، برای دامنه وسیعی از کاربرد ها ساخته می شوند. دسته های پلاستیکِ سخت برای پیچ گوشتی های معمولی استفاده می شوند؛ امّا استفاده از دسته های پلاستیکِ سخت همراه با میله و سرهای دارای کیفیّت بالا بین مکانیک ها و مهندسین هم متداول است.

از آنجا که جای گریس و روغن روی این دسته ها نمی ماند و به راحتی تمیز می شوند برای این دسته از کاربران بسیار مناسب است. دسته های نرم امکان گرفتن بهتری را نسبت به دسته های پلاستیکی ارائه می کنند، و به کاربر نیروی پیچشی و کنترل بیشتری می دهند. پیچ گوشتی های با دسته ی نرم بین نجّارها و کسانی که کارهایشان را اغلب خودشان انجام می دهند متداول اند. دسته های نرم با طرّاحی های مختلفی وجود دارند، از دسته های پلاستیکیِ ترکیب شده با لاستیک تا دسته های کاملاً لاستیکی؛ که قدرت چرخش، کنترل و دوام بسیار زیادی را موجب می شوند.

میله پیچ گوشتی

میله ی یک پیچ گوشتی چیزی است که اغلب هنگام خرید پیچ‌گوشتی به آن توجّهی نمی شود؛ امّا به اندازه ی دسته و نوک اهمیّت دارد. اطمینان حاصل کنید که میله با استفاده از فولاد کروم-وانادیوم ساخته شده باشد؛ این مسأله میله را قوی تر و با دوام تر می کند. برای به دست آوردن نیروی چرخشی بیشتر، بعضی از میله ها دارای قسمتی در نزدیکی دسته هستند که می توان آن را با یک آچار گرفت و چرخاند. میله هایی که سطح مقطع شش ضلعی ادارند هم برای همین هدف استفاده می شوند. میله در پیچ‌گوشتی های ضربه خور که برای استفاده با چکّش طرّاحی شده اند بسیار مهم است. میله ی این پیچ‌گوشتی ها از نوک تا انتهای دسته ادامه پیدا می کند؛ و در انتها یک کلاهک به آن اضافه شده که به کاربر امکان می دهد که بدون آسیب زدن به پیچ گوشتی به آن ضربه بزند.

نوک پیچ گوشتی

نوک قسمتی از پیچ گوشتی است که با پیچ درگیر می شود. انواع زیادی از نوک ها وجود دارد؛ که مهم است شما برای هر پیچ نوک مناسب آن را انتخاب کنید. استفاده از نوک اشتباه می تواند به سر پیچ آسیب وارد کرده و کار با آن را مشکل کند. متداول ترین پیچ ها و در نتیجه متداول ترین سری پیچ‌گوشتی ها، تخت یا دوسو، چهارسو، و ستاره ای و شش پر هستند.

دقّت داشته باشید که میله و نوک پیچ‌گوشتی ای که انتخاب می کنید از جنس کروم-وانادیوم باشد؛ چون هم محکم تر است؛ و هم در برابر خوردگی مقاوم است.

انواع متداول پیچ گوشتی

پیچ گوشتی تخت یا دوسو

این نوع نوک پیچ گوشتی همانطور که از اسمش پیداست در انتها تخت است. پیچ گوشتی های دو سو دارای دو گونه هستند. در یک نوع قطر نوک با قطر میله برابر است؛ که برای کار در فضا های محدود عالی است. در نوع دیگر قطر نوک پهن تر از قطر میله است؛ که برای پیچ های دارای سرِ بزرگتر مناسب است. پیچ گوشتی های دو سو با توجه به عرض انتهای میله سایز بندی می شوند و با میلی متر یا اینچ اندازه گیری می شوند.

پیچ گوشتی چهارسو

نوک پیچ گوشتی چهارسو چهار پرّه دارد که رو به انتها باریک شده و در انتهای نوک به هم می رسند. نقطه ی اتّصال و چهار پرّه درون سرِ پیچِ چهارسو قرار می گیرند؛ و طوری طرّاحی شده اند که قبل از اینکه بر اثر فشار چرخشی زیاد، آسیبی به پیچ یا پیچ گوشتی وارد شود از درون سرِ پیچ سُر بخورند. پیچ‌گوشتی های چهارسو در انواع مختلفی از اندازه های استاندارد ساخته می شوند که می توانند کارهای مختلفی را از طلا سازی و تعمیرات ساعت تا کار با ماشین آلات سنگین انجام دهند.

اندازه های پیچ ها و پیچ‌گوشتی های چهارسو با عددی مشخّص می شود که از شماره صفر تا شماره چهار است. شماره ی دو متداول ترین اندازه در بین آن هاست.

پیچ گوشتی ستاره ای

نوک پیچ گوشتی ستاره ای یک طرح شش پرّه ی به شکل ستاره است که درون سرِ پیچ های ستاره ای کاملاً چفت می شود؛ و چون طرّاحی اش مانع از بیرون لغزیدن نوک از درون سرِ پیچ می شود، امکان اعمال نیروی چرخشی بیشتری را به ما می دهد. از آنجا که نوک پیچ گوشتی ستاره ای با عمق بیشتری درون سر پیچ قرار می گیرد، با وجود اعمال نیروی چرخشی زیاد هم، سرِ پیچ ستاره ای به راحتی خورده نمی شود. ایراد پیچ‌گوشتی ستاره ای این است که در برخی موارد به علّت اعمال نیروی چرخشی زیاد نوک آن می شکند. و از آنجا که نوک با عمق زیادی درون سرِ پیچ فرو رفته، ممکن است بیرون آوردن آن سخت شود.

شش پر

پیچ گوشتی شش پر از این نظر که شش وجه دارد شبیه به پیچ‌گوشتی ستاره ای است؛ ولی به جای یک ستاره، نوک شکل شش ضلعی دارد. نوک شش پر از نوک ستاره ای ضخامت بیشتری دارد و به دلیل مقاومتی که در برابر شکستن دارد، قابلیّت کاربرد های با گشتاور بالا را دارد.

انواعِ دیگر پیچ گوشتی ها

 

پیچ گوشتی جغجغه ای

پیچ گوشتی جغجغه ای مکانیزمی دارد که به میله اجازه می دهد تا با آزادی در جهت ساعت گرد یا پاد ساعت گرد بچرخد. می توان متناوباً پیچ‌گوشتی را قفل کرد، و از پیچ گوشتی به شکل مرسوم استفاده کرد.

مزیّت یک پیچ گوشتی جغجغه ای این است که بدون اینکه نیازی به برداشتن دست از روی دسته باشد می توان یک پیچ را بست یا باز کرد. و این باعث سرعت دادن به کار و ذخیره انرژی می شود. پیچ‌گوشتی های جغجغه ای، با دسته های نرم یا سخت موجود هستند. اکثر پیچ‌گوشتی‌های جغجغه ای دارای سوراخ های آهن ربایی هستند تا سری های 1/4 ایچی را در خود جا دهند.

از آنجا که پیدا کردن سرهای پیچ‌گوشتی‌تان در کارگاه می تواند کار دشواری باشد، بنابراین به دنبال آن دسته پیچ گوشتی های جغجغه ای باشید که دارای محفظه ی داخلی یا محل مناسب و امن خارجی برای نگه داشتن سری ها باشد.

پیچ گوشتی های عایق

پیچ‌گوشتی‌های عایق برای کار بر روی مدارات الکتریکیِ در حال کار طرّاحی شده اند. این پیچ‌گوشتی‌ها برای محافظت از کاربر در مقابل شوک الکتریکی، دارای یک پوشش لاستیکی بر روی هر دو قسمت دسته و میله هستند.

به خاطر خطرات کار با جریان الکتریکی، پیچ‌گوشتی‌های عایق باید با استاندارد EN 60900:2004 ساخته شده و تأیید شوند؛ و برای تحمّل10 کیلو ولت انرژی مورد آزمایش قرار گیرند. گرفتن تأییدیه نشان دهنده ی این است که پیچ گوشتی برای کار بر روی مدارات یک کیلو ولت متناوب و یک و نیم کیلو ولت مستقیم مناسب است. EN 60900 استاندارد اروپایی برای ابزار دستی طرّاحی شده برای کار با جریان های الکتریکیِ تا 1000 ولت متناوب و 1500 ولت مستقیم است. مطمئن شوید ابزاری که می خرید نشانه های تأییدیه را به صورت مهر شده بر روی خود داشته باشد.

به خاطر داشته باشید که در زمان کار بر روی مدارات الکتریکی، ایمن ترین راه جدا کردن آن از منبع است. تنها یک برقکار ماهر و دارای صلاحیّت باید بر روی مدارات دارای جریان کار کند. برقکار هم باید استاندارد های ایمنی مناسب را رعایت کنند.

 

چند نکته

 

اصول مهم کار پیچ گوشتی

مهم ترین اصل در کار با پیچ‌گوشتی استفاده از اندازه ی درست است. قبل از اینکه به جان پیچ بیفتید، مطمئن شوید که پیچ گوشتی کاملاً با پیچ چفت شده است.

تکنیک باز و بسته کردن یک پیچ بسیار ساده است. پیچ گوشتی را روی سر پیچ فشار دهید و بسیار ساده، به سمت راست بسته و به سمت چپ باز می شود. به عبارت دیگر در جهت عقربه های ساعت بچرخانید تا سفت شود و در خلاف جهت ساعت بچرخانید تا شل شود.

ایرادهای پیچ گوشتی

بزرگ ترین خطر کار با پیچ گوشتی خورده شدن سر پیچ هاست. استفاده از اندازه ی نادرست پیچ یا سعی برای سفت کردن بیش از اندازه ی پیچ می تواند به پیچ صدمه بزند و آن را از کار بیندازد.

خطر دیگر پیچ‌گوشتی، مثل هر وسیله ی نوک تیز دیگر، بریدن قسمتی از بدن یا آسیب زدن به چشمان تان است. مراقب باشید؛ از پیچ گوشتی برای کاربرد هایی که برای آن در نظر گرفته شده است استفاده کنید.